Tarihi Yapılı Çevrenin Fiziksel Dönüşümü: Kestelli Caddesi Örneği

Abstract

Kestelli Caddesi'nin de içinde bulunduğu İzmir Tarihi Kent Merkezi, Tarih boyunca çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış, birçok tarihi ve kültürel mirası içinde barındıran çok katmanlı bir alandır. Cumhuriyet'in ilanı ile birlikte tarihte meydana gelen gelişmelerle ortaya çıkan kırılma noktaları, ticari, sosyal ve demografik olmak üzere birçok faktörde değişimlere sebep olmuştur. Yaşanan dönüşümlerin paralelinde 20.yy'ın son çeyreğinden itibaren başlayan koruma ve planlama çalışmaları ile birlikte bölgenin muhafaza edilmesi için ilk adımlar atılmıştır. Çalışmanın amacı, Kestelli Caddesi'nde Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan bu yana meydana gelen fiziksel dönüşümlerin çeşitli periyotlarda her yönüyle ele alınarak tespit edilmesidir. Çalışma kapsamında, eski haritalar, hava fotoğrafları ve eski belgeler incelenerek ve karşılaştırmalı yöntem ile Kestelli'nin son 100 yılda İzmir tarihi ve planlama çalışmaları çerçevesinde dönüşümü 4 periyot içerisinde incelenmiştir. Kestelli Caddesi, planlama ve tescil kararları, doluluk oranı, fonksiyon, parsel organizasyonları,kat yükseklikleri, inşaa teknikleri, korunmuşluk durumu ve mimari elemanlar çerçevesinde incelenmiş ve karşılaştırmalı yöntem kullanılarak alanın geçirdiği dönüşüm analiz edilmiştir. Böylece kentin geçmişten günümüze dönüşümünün aydınlatılması, değişen ekonomik ve sosyal unsurların ve yapılan planlama çalışmalarının kente etkisinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Alanda yapılan analizler sonucunda özellikle bögenin değerlerine saygı duymayan ve zarar veren kontrolsüz uygulamaların son yıllarda artarak devam etttiği, böylece Kestelli Caddesi'nin, sahip olduğu tarihi, mimari ve sosyal değerlerini kaybetme tehtidi altına girdiği tespit edilmiştir. Kestelli Caddesi'nin sahip olduğu değer ile bir bütün olarak korunması, kentin kimliğinin ve kültürel mirasının geleceğe taşınması açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çerçevede çalışma kapsamında ele edilen verilerin yapılacak planlama ve koruma çalışmaları için rehber olması hedeflenmiştir.

The Izmir Historic City Center, including Kestelli Street, is a multi-layered area that has hosted various civilizations throughout history, and contains a wealth of historical and cultural heritage. With the foundation of the Republic, the breaking points that emerged with the developments in history caused changes in many factors including commercial, social and demographic. In parallel with these transformations, the first steps were taken to preserve the region through the implementation of conservation and planning studies, which commenced in the second half of the 20th century. The aim of the study is to determine the physical transformations that occurred in Kestelli Street since the foundation of the Republic of Turkiye by considering diverse aspects of it in various periods. Within the scope of the study, the transformation of Kestelli Street in the last 100 years within the framework of Izmir history and planning studies has been analyzed in four periods by examining old maps, aerial photographs and old documents and using a comparative method. Kestelli Street is examined within the context of urban planning and registration decisions, solid-void rate, landuse, lot organization, storey system, construction techniques, conservation status, and architectural elements. The objective is to illuminate the transformation of the city from the past to the present, to determine the changing economic and social factors, and to assess the impact of urban planning studies on the city. The results of the analysis conducted in the area indicate that uncontrolled practices that do not respect and damage the values of the region have continued to increase in recent years. This has led to a situation in which Kestelli Street is under threat of losing its historical, architectural, and social values. The protection of Kestelli Street as a whole is of great importance in terms of safeguarding the city's identity and cultural heritage for future generations. In this framework, the data collected within the scope of the study is intended to serve as a foundation for subsequent planning and conservation studies.