Fringe belts in the process of urban planning and design: Comparative analyses of Istanbul and Barcelona

Abstract

Throughout history, many heuristic approaches have been used to maintain an efficient development in urban planning. One of these approaches is urban morphology. Urban morphologists and geographers have been studying urban fringe belt concept since the last half of the century; however, it is not a well-known concept in planning and design scales. Understanding the effects of different planning policies on fringe areas, their locations and functions are crucial to grasp the value they redound to the city. In this study, several concepts ere evaluated by a scoring system to understand these effects; and by this method, fringe belts of Istanbul and Barcelona have been determined and compared. Urban fringe belts are the urban entities, which have been created between the building cycles at urban periphery, then embedded within the city during the urbanization process. Fringe belts are usually urban heritages and ecologic corridors which also have tourism potential and importance in terms of the traditionalism and sense of permanency. Besides, these areas are the buffer zones which protect nature and rural areas from the negative effects of the city. However, as a result of the rapid population increase and need for new development plots, especially inner fringe belt areas which locate at the city center have been seen as new development areas. This situation which is called fringe belt alienation has taken as the main problem and evaluated in this study. For a well city development, these areas should be taken into consideration as urban entities in urban planning and design processes and should have enforcement on decision makers. Protection of the fringe character can create an urban quality, an inheritance to be left in the future.

Tarih boyunca kent gelişimine çeşitli disiplinlerce birçok farklı açıdan yaklaşılmıştır. Bu yaklaşımlardan biri de morfolojik yaklaşımdır. Kentsel kuşak alanı kavramı son yarım yüzyıldır kent morfologları ve coğrafyacılar tarafından araştırılan, ancak planlama ve tasarım ölçeklerinde fazla tanımlanmamış bir kavramdır. Uygulanan farklı planlama politikalarının kuşak alanlarını hangi açılardan etkilediği, bu alanların kent içerisindeki konumları, fonksiyonları ve kente kazandırdıkları değerin anlaşılması açısından önemlidir. Çalışmada çeşitli kavramlar belirlenmiş ve bir puanlama sistemi oluşturularak sayısallaştırılmıştır ve İstanbul ve Barselona kentleri üzerinde uygulanan bu yöntem ile kentlerin gelişim süreçleri, kuşak alanları üzerindeki olası etkileri ve kuşak alanı oluşumları karşılaştırılmıştır. Kuşak alanları, yapılaşma döngüleri arasında kent çeperinde oluşan ve kentin genişlemesiyle kent içinde gömülü kalan kentsel birimlerdir. Sıklıkla önemli kent mirası ve ekolojik koridor özellikleri gösteren kuşak alanları, turizm potansiyeline sahip olmakla birlikte, kent sakinlerinin geleneksellik ve süreklilik hissi açısından da önemlidir. Ayrıca bu alanlar, kentin doğaya ve kırsal bölgelere olan olumsuz etkisini azaltan tampon bölgelerdir. Ancak, hızlı nüfus artışı ve artan rant sonucunda, özellikle kent merkezinde bulunan iç kuşak alanlarına yeni gelişim alanları olarak bakılmaya başlanmıştır. Kuşak alanı yabancılaşması olarak adlandırılan bu durum, bir problem olarak tanımlanmalıdır. Kentsel kuşak alanı kavramının planlama ve kentsel dönüşüm süreçlerinde dikkate alınması, sağlıklı kent gelişimi için önemlidir. Kuşak alanlarının kimliklerini korumalarının, geleceğe miras bırakılabilecek bir kentsel kalite olacağı düşünülmektedir.