Kahramanmaraş Depremi Sonrasında Adıyaman'daki Yapısal Hasarın Değerlendirilmesi ve Hızlı Görsel Tarama Yöntemlerinin Kalibrasyonu

Abstract

KAHRAMANMARAŞ DEPREMİ SONRASINDA ADIYAMAN'DAKİ YAPISAL HASARIN DEĞERLENDİRİLMESİ VE HIZLI GÖRSEL TARAMA YÖNTEMLERİNİN KALİBRASYONU Depremler, Türkiye'nin coğrafi konumu nedeniyle kaçınılmaz bir gerçekliktir. Gelecekte yaşanabilecek depremlerde can ve mal kaybını önlemek ve hasarı en aza indirmek için gerekli önlemlerin alınması ve sürdürülebilir stratejilerin geliştirilmesi gereklidir. Ancak, kapsamlı değerlendirmeler için yeterli zaman ve mali kaynak olmaması, yapıların risk durumlarına göre sınıflandırılmasını ve en riskli yapıların tespit edilmesini sağlayan hızlı deprem performansı değerlendirme yöntemlerinin geliştirilmesini zorunlu kılmıştır. Adıyaman'da Kahramanmaraş depremlerinde hasar gören yapılar, deprem sonrası yapılan hasar tespit çalışmaları sonuçlarına göre değerlendirilmiş ve hasar nedenleri tartışılmıştır. Kent merkezinde yer alan 45.337 yapı, hasar dağılımları, yapım yılları, kat sayıları ve yapım teknikleri açısından incelenmiş; 477 yapı ise tez kapsamında detaylı olarak ele alınmıştır. Bu çalışmada Adıyaman'daki 477 yapı, çeşitli hızlı değerlendirme yöntemleriyle analiz edilmiştir. Gerekli veriler Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı veri tabanı, saha çalışmaları ve Google Earth Sokak Görüntüleri aracılığıyla toplanmıştır. Yapılar, FEMA P-154 (FEMA, 2015), Kanada Sismik Tarama Yöntemi (Rainer et al., 1992) ve Türkiye'ye özgü Hızlı Görsel Tarama Yöntemi (Sucuoğlu et al., 2007) kullanılarak kat sayısı, taşıyıcı sistem tipleri, yapım yılı ve yapısal düzensizlikler gibi parametreler açısından değerlendirilmiştir. Karşılaştırmalı analiz, bu yöntemlerin sismik performansı belirlemede sınırlı doğruluğa sahip olduğunu göstermiştir. Güvenilirliği artırmak amacıyla, her bir yönteme ait ceza puanları gerçek deprem verileri kullanılarak kalibre edilmiş ve tahmin performansı iyileştirilmiştir. Çalışma ayrıca, tasarım aşamasındaki kararların sonuçlarını vurgulamakta ve mimarların yapısal düzensizliklerden kaçınmaları için rehberlik sunmaktadır. Anahtar Kelimeler: 2023 Kahramanmaraş Depremleri, Yapısal Hasar, Yapısal Düzensizlikler, Hızlı Değerlendirme Metotları, Adıyaman

ASSESSMENT OF STRUCTURAL DAMAGE IN ADIYAMAN AND CALIBRATION OF RAPID VISUAL SCREENING METHODS AFTER KAHRAMANMARAŞ EARTHQUAKE SEQUENCE Earthquakes are an inevitable reality for Türkiye due to its geographical location. Mitigating potential loss of life and property during future earthquakes necessitates implementing precautions and developing sustainable strategies. However, limited time and financial resources for comprehensive evaluations have led to the emergence of rapid seismic performance assessment methods to categorize buildings by risk and identify the most vulnerable structures. The buildings damaged in the Kahramanmaraş earthquakes in Adıyaman were evaluated according to the results of the damage assessment studies carried out after the earthquake, and the causes of the damage were discussed. Damage distributions, construction years, number of storeys and construction techniques were examined separately for 45337 buildings in the city center and 477 buildings were examined in detail within the scope of the thesis. This study uses various rapid assessment methods to evaluate 477 buildings in Adıyaman. Data were collected from the Ministry of Environment and Urbanization, field surveys, and Google Earth Street views. Buildings were assessed using FEMA P-154 (FEMA, 2015), the Canadian Seismic Screening Method (Rainer et al., 1992), and the Rapid Visual Screening Method (Sucuoğlu et al., 2007), considering parameters like number of storeys, structural system types, construction year, and structural irregularities. Comparative analysis revealed the methods' limited accuracy in identifying seismic performance. To improve reliability, penalty scores were calibrated using real earthquake data, enhancing predictive accuracy. The study also highlights the critical impact of design decisions made during planning, offering guidance to architects on avoiding structural irregularities to improve building resilience. Keywords: 2023 Kahramanmaraş Earthquakes, Structural Damage, Structural Irregularities, Rapid Assessment Methods, Adıyaman