Vulnerability Assessment Within the Context of Resilience To Earthquake Hazards: a Case Study of Bayraklı, İzmi̇r

Abstract

Depremler, tüm doğal afetler arasında, Türkiye tarihinde en yıkıcı sonuçlara yol açmış olup, afet kaynaklı can kayıplarının çoğunluğu depremlerden kaynaklanmaktadır. Bayraklı, tarihi ve ekonomik öneminin yanı sıra, yüksek afet riski potansiyeline sahip ve deprem tehlikelerine karşı savunmasız yapı stokunun yoğun olduğu İzmir'in ilçelerinden biridir. Bu çalışma, ilçenin deprem tehlikelerine karşı kırılganlığı değerlendirmeyi amaçlamaktadır ve Bayraklı'nın tüm mahallelerini (24 mahalle) kapsayacak şekilde mahalle ölçeğinde uygulanmıştır. Çalışmada kırılganlık kriterlerini ölçmek ve deprem tehlikelerindeki önemlerini belirlemek için uzman görüşlerini değerlendirmek üzere Aanalitik Hiyerarşi Süreci yöntemi kullanılmıştır. Üç boyutu kapsayan kapsamlı bir kırılganlık değerlendirmesi yapılmıştır.: fiziksel kırılganlık, sosyal kırılganlık ve yapılı çevrenin kapasitesi. Uzman değerlendirmelerine dayanarak, kriterlerin deprem tehlikelerine karşı kırılganlık açısından göreceli önemi ortaya çıkarılmıştır. Kriter ağırlıklarına dayanarak, ArcGIS kullanılarak her ana boyut için kırılganlık haritaları oluşturulmuştur. Bu son aşamada sırasıyla Çay, Çiçek, Alpaslan, Tepekule Bayraklı ve Muhittin Erener, olmak üzere en kırılgan mahalleler belirlenmiştir. Bu araştırmanın bulguları, Bayraklı'nın deprem tehlikelerine karşı kırılganlığını azaltmayı amaçlayan kentsel planlama ve stratejik çabalar için değerli içgörüler sağlama potansiyeline sahiptir. Anahtar Kelimeler: Kırılganlık Değerlendirmesi, Afet Riski, Deprem Tehlikesi, Kapasite, Dayanıklılık, Analitik Hiyerarşi Süreci

Earthquakes, among all natural hazards, have caused the most devastating consequences for Turkey in its history, with the majority of disaster-related casualties resulting from earthquakes. Besides its historical and economic importance, Bayraklı is a district of İzmir with a high disaster risk potential and a high concentration of building stock that is vulnerable to earthquake hazards. This study aims to assess the earthquake vulnerability of the district and was implemented at the neighborhood scale, covering all neighborhoods of Bayraklı (24 neighborhoods). AHP was conducted to evaluate expert opinions to weigh the vulnerability criteria and determine their importance in earthquake hazards. A comprehensive vulnerability assessment was conducted encompassing three dimensions: physical vulnerability, social vulnerability, and capacity of the built environment. Based on expert evaluations, the relative importance of criteria regarding earthquake vulnerability was revealed. Based on the criterion weights vulnerability maps were created for each main dimension using ArcGIS.. This final stage identified the most vulnerable neighborhoods, which include Çay, Çiçek, Alpaslan, Tepekule Bayraklı, and Muhittin Erener, respectively. The findings of this research have the potential to provide valuable insights for urban planning and strategic efforts aimed at reducing Bayraklı's vulnerability to earthquake hazards. Keywords: Vulnerability Assessment, Disaster Risk, Earthquake Hazard, Capacity, Resilience, Analytical Hierarchy Process