Architecture, community and the Aga Khan Award for Architecture

Abstract

This thesis aims to understand/explore how architecture can assume social responsibility and offer solutions to social problems by focusing on projects awarded by the Aga Khan Award for Architecture (AKAA). Unlike many major architecture awards, the AKAA prioritizes social contribution and the projects selected by the award features architects taking social roles other than simply being the designer. While examining the social responsibility of architecture, the thesis explains the alternative roles that the architect can take on regarding certain themes. The first chapter investigates the history of "community-oriented architecture" and its examples in the literature. The second chapter focuses on the projects awarded by the AKAA with reference to the contributions of architecture to social development. From the first award period to the last (1980-2019), 124 projects were examined and 8 examples suitable to the scope of the thesis were selected. When selecting these examples, three main themes were determined (using parameters such as economic resources, relations with local government, organization, community education, etc.): "Participatory Architecture", "Urban Upgrading and Community Development", "Historical Restoration and Socio-Economic Revival". Under these themes, subheadings were created according to the alternative social role assumed by the architect. The extensive archive of the Aga Khan Award for Architecture was used for the necessary documents such as detailed information about the projects, technical reports, jury reports.

Bu tez; toplumsal problemlere "mimarlık" yoluyla çözümler üretmeye çalışan mimarlık örneklerini, Ağa Han Mimarlık ödülü aracılığıyla incelemeyi amaçlamaktadır. Pek çok büyük mimarlık ödülünün aksine Ağa Han Mimarlık Ödülü, ödüllendirdiği projelerin büyük bir kısmında projelerin toplumsal katkılarını önceler. Bu bağlamda ödülün seçtiği bu projeler, mimarın tasarımcı rolü dışında üstlendiği diğer toplumsal rolleri araştırmak için ideal bir konumdadır. Tez, mimarlığın toplumsal sorumluluğunu incelerken mimarın üstlenebileceği alternatif rolleri belirli temalar ile açıklar. İlk bölümde "toplum odaklı mimarlık" kavramının tarihçesi ve literatürdeki örnekleri incelenmiştir. İkinci bölümde Ağa Han Mimarlık Ödülü'nün ödüllendirdiği projeler üzerinden mimarlığın toplumsal gelişmeye yapabileceği katkılara yer verilmiştir. Ödülün ilk ödül döneminden son ödül dönemine kadar (1980-2019) ödüllendirdiği 124 proje incelenmiş ve tez kapsamında araştırmak için elverişli olan 8 örnek seçilmiştir. Bu örnekler seçilirken, projelerin toplumsal problemlere çözüm üretirken kullandıkları yöntemlere göre (ekonomik kaynaklar, yerel idare ile ilişkiler, örgütlenme, topluluk eğitimi gibi parametreler kullanılarak) üç ana tema belirlenmiştir: "Katılımcı Mimarlık İle İnşa Etme", "Kentsel Gelişim ve Toplumsal Kalkınma", "Tarihsel Koruma ve Sosyo-ekonomik Canlandırma". Bu temalar altında, mimarın üstlendiği alternatif toplumsal role göre alt başlıklar oluşturulmuştur. Projelerle ilgili detaylı bilgiler, teknik raporlar, jüri raporları gibi gerekli belgeler için Ağa Han Mimarlık Ödülü'nün geniş arşivinden yararlanılmıştır.