An inquiry into nocturnal space: Uncovering the dark side of the historical Kemeraltı Bazaar

Abstract

This thesis, with its general content, considers night and darkness as determinative factors affecting the use of space and investigates the Historical Kemeraltı Bazaar, which is chosen as the thesis area, together with the user practices. For this research, the thesis examines night spaces, darkness and user practices in the context of social space. Firstly, the concept of night spaces and darkness were examined and the spatial aspect of the night was tried to be comprehended. Accordingly, darkness has a threatening and uncertain nature and it is associated with fear. That's why it is open to a number of transgressive and illegal acts. These are such as criminal acts, provocation, rape, political opposition, subcultural practices, urban abuse, posters and graffiti etc. Secondly, night spaces and darkness are controlled by the ruling powers or classes. Surveillance is used as a means of control in urban areas with a number of techniques and technologies. Finally, night as a time that supports social practices and creates a profitable space, appears as a place of consumption and leisure activities. In addition, the practices of the users in daily life (de Certeau, 1984) and the socially produced structure of the space (Lefebvre, 1991) were examined and correlated to the night spaces. In the light of these basic concerns, the night and darkness of the Historical Kemeraltı Bazaar, the practices and social spaces created by the actors who changed and reshaped it were examined. These actors are; vehicles, shops, customers-walkers, cleaning workers, waste material pickers, peddlers, security guards, street animals, graffiti and the atmosphere of bazaar itself. The relationships between the users and the space are reinforced with the concepts of Lefebvre's social space and de Certeau's tactic and strategy. In this direction, the nights and users of Kemeraltı Bazaar were evaluated and associated with the concept of night spaces.

Bu tez, genel kapsamıyla, geceyi ve karanlığı mekân kullanımını etkileyen belirleyici birer faktör olarak ele almakta ve tez alanı olarak seçilen Tarihi Kemeraltı Çarşısı bağlamında, kullanıcı pratikleriyle birlikte incelemektedir. Bu araştırma için tez, gece mekanlarını, karanlığı ve kullanıcı eylemlerini sosyal alan bağlamında inceler. Öncelikle, gece mekanları konsepti ve karanlık incelenerek gecenin mekansal yönü anlaşılmaya çalışılmıştır. Buna göre karanlığın tehdit edici ve belirsiz bir doğası vardır ve korkuyla ilişkilendirilir. Bu yüzden bir dizi transgresif ve yasa dışı eyleme açıktır. Bunlar, suç eylemleri, provokasyon, tecavüz, siyasi muhalefet, alt kültür eylemleri, kentsel alanı kötüye kullanma, posterler ve grafiti vb. gibi eylemlerdir. İkinci olarak, gece mekanları ve karanlık, yönetici erk veya sınıflar tarafından kontrol altında tutulmaya çalışılır. Gözetleme, birtakım teknikler ve teknolojiler ile kentsel alanda kontrol aracı olarak kullanılır. Son olarak, sosyal pratikleri destekleyen ve karlı bir alan yaratan bir zaman olarak gece, tüketim ve etkinlik yeri olarak karşımıza çıkar. Ayrıca kullanıcıların günlük yaşam içindeki pratikleri (de Certeau, 1984) ve mekânın sosyal olarak üretilen yapısı (Lefebvre, 1991) incelenerek gece mekanlarıyla ilişkilendirilmiştir. Bu temel kaygılar ışığında, Tarihi Kemeraltı Çarşısı'nın geceleri ve karanlığı, onu değiştiren ve yeniden şekillendiren aktörlerin pratikleri ve yarattıkları sosyal mekanlar incelenmiştir. Bu aktörler; araçlar, dükkanlar, müşteriler ve yayalar, temizlik işçileri, atık malzeme toplayıcıları, seyyar satıcılar, güvenlik görevlileri, sokak hayvanları, duvar yazıları ve çarşının kendi atmosferidir. Kullanıcılar ve mekân arasındaki ilişkiler, Lefebvre'nin sosyal mekânı ve De Certeau'nun taktik ve stratejisi kavramları ile pekiştirilmiştir. Bu doğrultuda Kemeraltı Çarşısı'nın geceleri ve kullanıcıları değerlendirilerek gece mekanları konseptiyle ilişkilendirilmiştir.