Çan Jeotermal Alanı’nın hidrojeokimyasal ve hidrojeolojik incelenmesi

Abstract

Çan Jeotermal Alanı, Türkiye’nin kuzeybatısında bulunan Biga Yarımadası’nın orta bölümünde yeralır. Çan çevresinde gözlenen baskın kaya tipi volkanitlerden oluşur. Bu kayaçlarda ayrışma zonları ve kil mineralleri oldukça yaygındır. Bunun yanında bölgede gözlenen diğer jeolojik birimler tortul kayaçlar, düşük dereceli metamorfitler ve alüvyondan oluşur. Jeolojik birimler bölgedeki tektonik aktivite nedeniyle yaygın olarak kırık zonları içerir. Termal sular yüzeye bu kırık zonları yoluyla ulaşır. Çalışma alanında gözlenen litolojiler arasında alüvyon en verimli akiferdir. Bu birimdeki sondajların verimleri 5-30 L/s arasındadır. Bu birimin transmissibilitesi ve geçirimlilik katsayısı sırasıyla 50-421 m2/gün ve 1.01-16.8 m/gün arasındadır. Yeraltı suyu derinliği 0.1-8.3 m arasında değişmektedir. IAH (1979)’da verilen su sınıflandırma yöntemine göre termal sular Na-Ca-SO4 tipinde, soğuk sular Ca-Mg-HCO3 tipinde ve kar örnekleri karışık tipte sulardır. Sıcak suların sıcaklık, elektriksel iletkenlik ve pH değerleri ortalamaları sırasıyla 44.4C, 2941 S/cm ve 6.9’dur. Jeotermal sistemin rezervuar akışkan sıcaklığını tahmin etmek için jeotermometre eşitlikleri kullanılmış ve 46-203C arasında değişen sıcaklıklar elde edilmiştir. δD, δT ve δ18O izotop analizleri Çan bölgesindeki termal suların meteorik kökenli ve en az 45-50 yıllık olduğunu göstermiştir.

The Çan Geothermal Field is located on a central part of the Biga Peninsula in northwest Turkey. Volcanics are the dominant rock type in this region. Alteration zones and clay minerals are very common in these rocks. Sedimentary rocks, low-grade metamorphics and alluvium are other geological units observed around Çan. These units include common fracture zones because of the tectonic activity in the region. Thermal waters have reached the surface via these fracture zones. Alluvium is the most productive aquifer in all geological units. Wells drilled in this unit yield between 5-30 L/s. The transmissibility and permeability coefficients of this unit are of 50-421 m2/day and of 1.01-16.8 m/day, respectively. In this aquifer, groundwater depth changes between 0.1 and 8.3m. According to the IAH (1979) water classification, these thermal waters are of the Na-Ca-SO4 type, the cold waters are of the Ca-Mg-HCO3 type and the snow samples are of a mixed water type. Geothermal waters have a meteoric origin. The mean temperature, electrical conductivity and pH of the thermal waters have values of 44.4C, 2941 S/cm and 6.9, respectively. Geothermometer equations were used for prediction of reservoir fluid temperatures of the geothermal system and temperature values were obtained between 46 and 203C. δD, δT and δ18O isotope analysis showes that thermal waters in the Çan region have a meteoric origin and are a minimum of 45-50 years old.