İzmir Narlıdere'de kentsel dönüşüm projesinin uygulanmasında gecekondu maliklerinin karşılaşabileceği sorunlar

Abstract

Çalışma, eleştirel kent teorisine dayanarak, İzmir’de neoliberal konut üretimi sürecinde yoksulların konut sorununu ele almaktadır. Araştırmanın problemi, neoliberal konut üretiminin yarattığı rant boşluğu baskısı ile yoksulların mülksüzleşmesidir. Çalışma metodolojik olarak çoğulcudur. Kurumsal, ikincil, mekânsal ve sayısal veriye, niceliksel ve niteliksel alan araştırmasına dayanarak, Narlıdere ilçesi İkinci İnönü Mahallesi gecekondu alanında yaşayan yoksulların neoliberal konut üretimi karşısındaki durumlarını incelemektedir. Çalışma alanı, lüks konut gelişimlerinin arasında sıkışmış bir gecekondu bölgesidir. Alan, Narlıdere ilçesinde bulunan Çatalkaya, Narlı ve Atatürk Mahallelerindeki gecekondu alanları ile birlikte 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi kanunu ile afet riskli alan ilan edilmiştir. Kentsel dönüşüm yapılması planlanmaktadır. Kentsel dönüşüm projesinin belirtilen amacı, alanın mevcut sakinleri ile birlikte geliştirilmesidir. Ancak proje, mekansal dönüşüm ve pazar odaklıdır. Gecekondu alanında yaşayanların ekonomik, sosyal ve kültürel özelliklerine duyarsızdır. Araştırma bulguları ve alandaki güncel konut fiyatları ve doğrudan hanehalklarının gelir durumu dikkate alınarak yapılan konuta ekonomik erişilebilirlik (Housing Affordability Index) hesaplamaları, kentsel dönüşüm sürecinin gecekonduların temizlenmesi şeklinde gerçekleşeceğini ve gecekondu sakinlerinin sosyal, ekonomik ve mekansal sorunlar ile karşı karşıya kalabileceğini göstermektedir.

Based on the Critical Urban Theory, the study addresses the housing problem of the poor against neoliberal housing production in İzmir. The problem of research is the dispossession of the poor with the rent gap pressure created by neoliberal housing production. The situation of the poor living in the squatter area of the Narlıdere, İkinci İnönü Neighborhood against the neoliberal housing production is examined. The study is methodologically pluralistic and it is based on institutional, spatial, and digital data, quantitative and qualitative field study. The squatter area is surrounded by luxury housing development and was declared as an area under disaster risk according to law number 6306. The transformation project which directly affects the squatter housing residents has been planning. The transformation project is market-based and focuses on spatial transformation. The research findings and Housing Affordability Index calculations which take the housing prices and household income into account show that the urban renewal process will result in slum clearance and residents of the squatters may encounter social, economic, and spatial problems.