Asılsız veya işlek olmayan eklerle yeni kelimeler türetilebilir mi?

Abstract

Tarihî süreç içinde dilde birtakım fonetik (ses bilgisi) ve morfolojik (şekil bilgisi) değişimler olabilir. Söz konusu değişim doğal olmayan yollardan da gerçekleşebilir. Bir dilde yeni kelimeler yapmak için en çok başvurulan seçeneklerden biri kelime türetmedir. Bu yapılırken iki yol benimsenebilir: Birincisi dilin kelime türetme şartlarına uygun hareket etmek; diğeri yazı dilinde unutulmuş veya işlek olmayan ekler ya da “asılsız” denilen “uydurulan/yaratılan” eklere başvurmak. Yirminci yüzyıl Türkiye Türkçesinde Türk Dil Reformu sırasında bu iki yol da kullanılmış ve pek çok kelime türetilmiştir. Ancak dilde asılsız veya işlek olmayan eklerle yapılan türetmeler tartışmalara yol açmış bu konuda farklı görüşler ortaya çıkmıştır. Bu makalede Türk Dil Reformu sonrası asılsız veya işlek olmayan eklerle yazı dilimizde türetilen kelimeler tasnif edilerek lengüistik bakımdan ve dil bilgisi öğretimi açısından bir değerlendirme sunulacaktır.

In the historical process, there may be some phonetic and morphological changes in a language. The change can take place in unnatural ways. One of the most used routes for making new words in a language is word derivation. Two ways can be adopted during this process: The first is to act in accordance with the word derivation rules of the language; and the other is to use forgotten or obsolete or “fabricated / created” suffixes, which can be called “groundless”. During the Turkish Language Reform, both of these forms were used and many words are derived. However, derivations made with groundless or obsolete suffixes have caused significant controversy and diverse opinions have emerged during this debates. In this paper, the words derived from our written language with obsolete or groundless suffixes are classified and an evaluation is made regarding grammar teaching.