Anaokullarının fiziksel ve sosyal erişilebilirlik ölçümü: Konak mahalleleri (İzmir) örneği

Abstract

While preschool education contributes to children being more successful individuals with high quality of life in the continuation of their education life, it also emerges as an important factor in women's (mother’s) participation in the labor force. In this respect, preschool education is considered a social policy tool in our country and in the world. This study examines the accessibility of preschools to the neighborhoods in Konak District of İzmir Province in terms of physical and social accessibility at two geographical levels (district and neighborhood) and by using various tools of Geographic Information Systems. In the first stage, the Konak District scale, physical accessibility was evaluated with the geographical location and opportunities of preschools, age groups of the neighborhoods, educational-based features, and purchasing power, the general topographic slope of the area, and service areas of the preschools by network analysis. In the second stage of the study, the social and physical accessibility of preschools is evaluated in terms of educational and spatial opportunities offered by schools, monthly fees, cost of accessing schools by public transportation, and travel time. The study was concluded with evaluations and suggestions for the location of preschools in terms of physical and social accessibility.

Okul öncesi eğitim, çocukların gelecekte başarılı ve yaşam kalitesi yüksek bireyler olmalarına katkı sağlarken, özellikle annelerinin ücretli iş gücüne katılımını etkileyen önemli bir faktör olarak ortaya çıkmaktadır. Bu sebeplerle, okul öncesi eğitim ülkemizde ve dünyada bir sosyal politika aracı olarak ele alınmaktadır. Bu çalışma İzmir ilinin Konak İlçesindeki anaokullarına çevre mahallelerin erişilebilirliğini, iki coğrafi (ilçe ve mahalle) düzeydeki fiziksel ve sosyal erişilebilirlik açısından ve Coğrafi Bilgi Sistemleri araçlarıyla incelemektedir. Birinci aşama olan ilçe ölçeğinde fiziksel erişilebilirlik, anaokullarının coğrafi konumları ve sunduğu olanaklar, mahallelerin yaş grupları, eğitim temelli özellikleri ve satın alma güçleri, alanın genel topografik eğimi ve anaokullarının hizmet alanlarını tespit eden ağ analizi ile değerlendirilmiştir. Çalışmanın ikinci aşamasında anaokullarının sosyal ve fiziksel erişilebilirlik ölçümü, okulların sunduğu eğitim ve mekânsal olanaklar, aylık ücret, toplu taşıma araçları ile okullara erişimin maliyet ve yolculuk süresi açısından değerlendirilmesini kapsamaktadır. Çalışma, fiziksel ve sosyal erişilebilirlik açısından anaokullarının yer seçimleri için değerlendirmeler ve öneriler ile sonlandırılmıştır.